Ważny ośrodek Iberów, w III wieku przed Chrystusem, Córdoba opanowana została przez
Kartaginę, zaś w 152 r.p.n.e. - przez Rzymian. Konsul Marcus Marcellus nadał jej tytuł "Colonia
Patricia", nazwał "Corduba" i uczynił stolicą prowincji Hispania Ulterior. Za panowania Oktawiana
Augusta stała się stolicą Betyki, największym i najbogatszym miastem ówczesnej Hiszpanii. Urodzilli
się w nim: Seneka Starszy - Lucius Annaeus Seneca Rethor (żył pomiędzy 55 r.p.n.e. a 40 r.n.e.)
i jego syn - Seneka Młodszy - Lucius Anneus Seneca Minor (ok. 4 r.p.n.e. - 65 r.n.e.), filozof i
nauczyciel Nerona. Zmuszony został przezeń do popełnienia samobójstwa za rzekomy udział w
spisku Pizona. Jego pomnik stoi przy Puerta de Almodovar. Z Kordoby pochodził też poeta Marcus
Annaeus Lucanus (Lukan) (urodzony w 39), wnuk Seneki Starszego i bratanek Młodszego, zmuszo-
ny, podobnie jak Seneka Młodszy, do popełnienia samobójstwa za prawdopodobny udział w spisku
Pizona na życie cesarza Nerona, w 65 r.
Od roku 544, miasto znajdowało się pod panowaniem Bizancjum, a już w 572 zdobyte zostało
przez Wizygotów, którzy utworzyli w nim siedzibę biskupstwa. Inwazję Arabów w Hispanii
Wizygotów przypisać można królowi Witizii, który w 710 sprowadził ich z Afryki północnej, nie
mogąc samemu zwyciężyć konkurenta - Rodryga, księcia Betycji. Rodryg wprawdzie został
pokonany w bitwie pod Guadalete przez władcę Tangeru, Tariika ibn Ziyada, nie przyczyniło się to
zwycięstwo bynajmniej do odzyskania władzy Witizii nad Hispanią. W polskiej historii także znaleźć
można przykłady fatalnych efektów politycznych sojuszów. Do końca 714 roku, Tarik opanował
prawie cały Półwysep Iberyjski, kończąc trzechsetletnie panowanie germańskich Wizygotów, którzy
stworzyli namiastkę państwa w górach Asturii, z powodzeniem broniąc się przed atakami muzułma-
nów. Pomocy Arabom w opanowaniu Kordoby w roku 711 udzielili mieszkający w niej Żydzi,
prześladowani przez Wizygotów. Od 719 była siedzibą arabskich gubernatorów.
W roku 756, książę Umajjadów (ostatni z Omajjadów, który uciekł podczas przewrotu z
Bagdadu), Abd ar Rahman I, ustanowił w Kordobie niezależny emirat, sprzymierzony z Damasz-
kiem, ogłaszając się emirem Al-Andalus (muzułmańska nazwa całej Hispanii). Za jego panowania
rozpoczął się okres intensywnego budownictwa i wielkiego rozkwitu miasta. To przeciw Rahmanowi
I w 778 wyprawił się Karol Wielki, z dwudziestotysięczną armią Franków, docierając do Saragossy.
Po miesięcznym, bezskutecznym oblężeniu, odstąpił od wielkich murów, świetnie umocnionej i
bronionej twierdzy. Podczas odwrotu przez Pireneje, w starciu z Baskami w wąwozie ronsewalskim,
zginął siostrzeniec króla, uwieczniony po wsze czasy najsłynniejszym eposem rycerskim: "Pieśnią o
Rolandzie". W istocie niewiele prawdy historycznej utwór ten zawiera. Karol bowiem nie zdobył
ani Saragossy, ani - tym bardziej - Kordowy, a nawet odwrót okazał się klęską, ponieważ Baskowie
odbili tabory, wraz z mieniem, zagrabionym im przez najeźdźców.
Przeczytaj: "Słuchając Goyescas"
W 914, władca Wizygotów Garcia I przenosi stolicę Asturii z Oviedo do León, co jest przyczyną
krwawych represji ze strony Abd ar-Rahmana III. Abd ar-Rahman III an-Nasir ibn Muhammad
(ur. 11 stycznia 889 w Kordobie, zm. 15 października 961 w Medina Azahara) - siódmy emir
Al-Andaluz w latach 912 - 929, kalif Kordoby w latach 929 - 961, był najwybitniejszym przedstawi-
cielem dynastii Umajjadów kordobańskich. Ojciec - Muhammad został zamordowany przez swojego
brata Al-Mutarrifa, w efekcie dworskiej intrygi o sukcesję. Matka - Muzna (lub Muzayna) - była
niewolnicą chrześcijańską, pochodzącą z królewskiego rodu władców Navarry. Abd ar-Rahman
opisywany był jako mężczyzna, o jasnej cerze, niebieskich oczach i krótkich nogach. Przedwczesna
śmierć wuja, a następnie dziadka i brak innych pretendentów otworzyły przed nim drogę do tronu.
Objął władzę w okresie, w którym emirat Kordoby był miastem - państwem, o zanikającym
znaczeniu w Al-Andalus. W szybkim tempie odbudował jednak pozycję Umajjadów na Półwyspie
Iberyjskim, odzyskując ziemie, utracone w wyniku powstań i rebelii. Od początku swego panowania
prowadził ustawiczne wojny z lokalnymi władcami muzułmańskimi i zbuntowanymi wodzami. W
917 rozpoczął ekspansję w Afryce Północnej, przeciwdziałając tym samym polityce egipskich
kalifów z dynastii Fatymidów w Maghrebie. Hołd złożyły mu: Maroko, Melilla i Ceuta. Wypowie-
dział też świętą wojnę władcy Leónu - Ordono II, który najechał jego emirat. Z czasem przemieniła
się ona w dżihad a kital przeciw wszystkim chrześcijańskim władcom na Półwyspie Iberyjskim. W
920 rozpoczął kampanię wojenną na północy Hiszpanii. Pokonał w bitwie pod Valdejunquera
połączone siły królów Leónu i Nawarry. W 924 zdobył i zniszczył Nawarrę. Jego marsz na północ
zatrzymała dopiero dotkliwa klęska w 939 roku pod Alhandega. W latach 958-960 ponownie
interweniował w Królestwie Leónu i osadził na tamtejszym tronie Sancha I Otyłego. W sprawach
wewnętrznych emiratu był zręcznym politykiem. Odsunął od siebie arabską arystokrację, która
dążyła do stworzenia państwa oligarchicznego. Gdy miał już pewność swojej absolutnej władzy, 16
stycznia 929 Abd ar-Rahman III ogłosił się kalifem, czyli władcą całego świata muzułmańskiego i
nakazał wymieniać swoje imię podczas każdej modlitwy. Uczynił Al-Andalus (mauretańską
Hiszpanię) osobnym kalifatem, niezależnym od Bagdadu, a Kordobę - jej stolicą.
Stolica Hiszpanii Maurów
