Krótka historia młodego narodowca
Wstęp
Dwór w Paplinie, stan w 2010
Na temat obwodu skierniewickiego AK, pseudonim konspiracyjny "Sroka",
wiemy dużo. O działalności podziemia narodowego w Skierniewicach i okolicy
udało się odnaleźć znikomą ilość informacji. Nawet w monumentalnym opraco-
waniu Karola Zwierzchowskiego "Skierniewice w czasie II wojny światowej",
skąpe informacje na ten temat dotyczą Narodowej Organizacji Wojskowej, czyli
po roku 1941. Poniżej przedstawiam to, co zdołałem ustalić, pomijając lub
uzupełniając informacje, zawarte we wspomnianej książce. Tłem jest historia
krótkiego życia jednego, młodego narodowca ze Skierniewic, odtworzona dzięki
zapobiegliwości, pani Janiny Kawkowej, która ocaliła rodzinne pamiątki po nim.
Wiemy, że w powstaniu warszawskim walczył oddział NSZ Witolda
Dziubińskiego, pseudonim "Boruta", przybyły z rejonu Skierniewic. W Pułku
Nadwiślańskim Brygady Świętokrzyskiej dowódcą 2 kompanii 1 batalionu był por.
Wiktor Dziubiński ps. "Boruta". Brygada znana jest przede wszystkim z odejścia,
wraz z niemieckim wojskiem, do Czechosłowacji, przed wkraczającą Armią
Czerwoną. Polacy wyzwolili wówczas kobiecy obóz koncentracyjny w Holyszowie
Mimo podanych różnych imionach, obie informacje dotyczą niewątpliwie jednej
osoby.
W majątku w Paplinie, pani Eugenia Chlipalska prowadziła oddział Wojskowej
Służby Kobiet NOW. W latach 1942/43 we dworze mieszkał por. Edward Górzny
- Galiński (lub Goliński), pseudonim "Stefan", oficer 82 Syberyjskiego Pułku
Piechoty. Podczas wojny obronnej 1939, pułk ten, wchodząc w skład 30 brzeskiej
Dyw. Piechoty, walczył w formacji Grupy Operacyjnej "Piotrków" gen. Wiktora
Thommée, cofając się spod Skierniewic, w kierunku Mszczonowa. Prawdopodob-
nie ranny por. Górzny pozostał w majątku Chlipalskich w Paplinie. Uczył w miej-
scowej szkole i dowodził, stworzoną przez siebie, silną placówką Narodowej
Organizacji Wojskowej, podporządkowaną AK. W gminie Kowiesy, już od począt-
ku II wojny, inicjatorami działalności konspiracyjnej, powiązanej ze Stronnictwem
Narodowym byli proboszczowie parafii w Chojnacie: ks. Michał Woźniak, błogo-
sławiony męczennik obozu koncentracyjnego w Dachau i ks. Jan Kołodziejski.
Od 1945, na obszarze woj. łódzkiego działało zgrupowanie NSZ Niepodległość
kpt. Eugeniusza Kokolskiego ps. "Groźny"; byłego AK-owca. W skład zgrupowa-
nia wchodziła grupa Skierniewice, której dowódcą był Piękny Henio (sic) "Sokół".
Kościół św. Marcina Biskupa w Chojnacie